Antoni Kucharczyk pseudonim Jantek z Bugaja - poeta Antoni Kucharczyk w encyklopedii internetowej - Wikipedia
Adam Gorczyński - pisarz Pseudonim literacki „Jadam z Zatora” był pisarzem, poetą i malarzem. Urodził się w 1805 r. w Tarnowie, a zmarł 24 maja 1876 r. w Brzeźnicy. Syn adwokata, po zakupieniu przez ojca w 1818 r. Brzeźnicy Radwańskiej i Nowych Dworów, większość życia spędził w tych wsiach. Na uniwersytecie lwowskim studiował filozofię, a w Wiedniu gospodarstwo krajowe i administrację. Wiedeńskie studia wykorzystał, prowadząc wzorowe gospodarstwo rolne w swoim majątku. Dużą popularność wśród współczesnych osiągnął jako pisarz: twórca powieści, wierszy, dramatów, komedii, gawęd, legend, nowel i artykułów. Debiutował utworami poetyckimi w 1819 r. na łamach „Rozmaitości lwowskich”. „Dalszym etapem jego twórczości były opowiadania i powieści, osnute przeważnie na tematach historycznych. Dziś zupełnie zapomniane, szerzyły swego czasu w szerokich kołach czytelników znajomość dawnych dziejów”. Do ważniejszych należą m.in.: Zamek Libusza; Górnice; Kto się w opiekę poda Panu Swemu; Niedźwiedzica; Żaki; Kapitalik; Hełm Jaksy; Kwestia o Wilczy Dołek; Syn Chrzestny; Wróżba Maruchy; Pan Królowej ruskiej; Kasperek; Zwierciadełko; Skała św. Onufrego, czyli Kronika szlacheckiego dworku. Niektóre z tych opowieści były tłumaczone na język czeski i niemiecki. W 1838 r. ukazał się zbiór jego wcześniejszych publikacji prasowych, pt. Powieści Jadama t. 1-2 t., w formie zbeletryzowanych legend i podań podkrakowskich, nowel itp. W 1842 r. wydał zbiór Opowieści i legendy Jadama z Ziemi Zatorskiej. Zamieścił w nim między innymi legendy, dotyczące Nowych Dworów i Zakrzowa. W tym samym roku wydrukował Sylva rerum Jadama, stanowiące kontynuację Opowieści. Adam Gorczyński napisał 21 utworów dramatycznych, wśród nich kilka historycznych. Do najważniejszych należą: Anglik; Francuz i Włoszka; Zbydowscy, Bajbuza; Esterka; Detaksacja. Przedstawienia sceniczne na ich podstawie gościły na scenach krakowskich i lwowskich. Uprawiał publicystykę, głównie w krakowskim „Czasie”. Gorczyński był również tłumaczem poezji F. Schillera, J.W. Goethego. W 1848 r. wraz z wadowickim duchownym ks. Wacławem Wąsikowskim redagował miejscowy „Tygodnik Wiejski”. Czasopismo to było jednym z najciekawszych pism w XIX w. adresowanym do ludu wiejskiego. Na jego łamach zamieszczano artykuły o tematyce gospodarczej, religijnej, wychowawczej oraz opowiadania historyczne. Adam Gorczyński był również malarzem -pejzażystą, studiował w Krakowie pod kierunkiem Jana Głowackiego, pierwszego malarza polskich krajobrazów tatrzańskich. Wydał we Lwowie ok. 1840 r. album Galicya w obrazach, w którym zamieścił kilka pejzaży tatrzańskich. Zajmował się także malarstwem akwarelowym , przykładem jest tutaj obraz : Widok spalonego kościoła OO. Dominikanów w Krakowie (dzisiaj przechowywany w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie). Malowane przez Gorczńskiego obrazy (olejno i akwarelą) o motywach architektonicznych były wynikiem licznych podróży artysty po kraju. W ten sposób zbierał też materiały do swoich opowiadań i legend. Wystawiał swoje obrazy też pod pseudonimem A* z Galicyi w TPSP w Krakowie: w 1854 r. Widok Kalwarii Zebrzydowskiej, Droga do Morskiego Oka w Tatrach, Widok czerwonego Klasztoru z gór Pienin w 1855 r. Babia Góra o rannej porze, Futor Kohorta, Monastyr Kohorta i w 1861 r. Brzegi Dunajca : Czchów i Melsztyn. Ponadto Adam Gorczyński był znanym w okolicy działaczem społecznym. „Był jednym z założycieli Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie i przez szereg lat wchodził w skład jego zarządu. Należał do Towarzystwa Leśnego w Galicji i do Komitetu Towarzystwa Rolniczego w Krakowie. Zajmował się oświatą; był inicjatorem składek na pomnik W. Pola, z którym łączyła go przyjaźń. W 1850 r. mianowano go konserwatorem zabytków na okręg wadowicki i bocheński. Urząd ten sprawował zapewne do śmierci. W 1848 r. w czasie ruchów wolnościowych, został „prezydującym” wadowickiej Rady Narodowej”. Bardzo bliska Gorczyńskiemu była idea szerzenia oświaty wśród ludu. To m.in. z jego inicjatywy została założona Szkoła Rolnicza w Czernichowie i Szkoła Podstawowa w Brzeźnicy w 1876 r.
Bibliografia Buś Adam, Adam Gorczyński 1805-1876, „Nadskawie: almanach kulturalny” 1984, s. 28-33 Kubaszewski Wiesław, Adam Gorczyński-Jadam z Zatora 1805-1876, „Głos Brzeźnicy” 1996 nr 3, s. 6 Lang Anna, Wędrówka historyczna, „Taka Malownicza Gmina” 1998 nr 27, s. 6 Literatura polska : przewodnik encyklopedyczny, Warszawa : PWN, t. 1, s. 316 Polski słownik biograficzny, Wrocław, Kraków, Warszawa : Zakł. Narod. im. Ossolińskich, 1959-1960, t. 8, s. 295 Siemionow Aleksy, Ziemia wadowicka, Wadowice 1984, s. 104. Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających : malarze, rzeźbiarze, graficy, Wrocław, Warszawa, Kraków : Zakł. Narod. im. Ossolińskich, 1975, s. 402-403 Zinkow Julian, Wokół Kalwarii Zebrzydowskiej i Lanckorony, Kalwaria Zebrzydowska 2000, s. 134-5.
Maria Bednarz - poetka
Poetka ludowa. Mieszka i tworzy w Sosnowicach. Z zawodu krawcowa. Pierwszy wiersz, jak sama wspomina napisała kiedy miała osiemnaście lat. Pisze wiersze, piosnki weselne, skecze oraz monologi przeznaczone na różne okazje. W 1980 r. zdobył trzecią nagrodę w konkursie poetyckim organizowanym przez Krakowski Dom Kultury „Pałac Pod Baranami”. W 1982 r. została przyjęta do Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie. Dowodem uznania dla jej twórczości jest nagroda Wydziału Kultury i Sztuki Urzędu Miasta Krakowa w 1984 r. W 1986 r. Telewizja Polska wyemitowała poświecony jej program. Poetka nalezy do Związku Literatów „Wyspiarze” działającym przy Domu Kultury w Skawinie. Społecznie pełni funkcję opiekuna – „kustosza” zabytkowego kościółka w Sosnowicach. A o swojej wiosce tak pisze:„Kocham swa wioskę, w której pracuję, żyję. Kocham swą okolicę, u siebie najlepiej się czuję. Kocham tę rzekę Sosnówkę, która wysycha z pragnienia”.
Bibliografia Witryna Poetów, „Taka Malownicza Gmina” 1996 nr 9, 5. Dwie miłości, „Taka Malownicza Gmina” 2006 nr 79, s. 11-12
Mieczysław Kozioł - poeta Poeta urodzony w 1949 r. w Wadowicach. Mieszka w Łączanach , gdzie ukończył szkołę podstawową. Na skutek przebytej w dzieciństwie ciężkiej operacji mózgu cierpi na bezwład prawej ręki i niedowład nogi. Wypadek ten zaciążył na całym jego dalszym życiu. Po przerwaniu nauki w szkole średniej dla niepełnosprawnych, pracował przez pięć lat w Spółdzielni Inwalidów „Pionier”. Obecnie jest rencistą i przebywa w ośrodku leczniczym w Zatorze. W połowie lat siedemdziesiątych zaczął pisać wiersze. Debiutował w „Wieściach”. Wiersze jego były także drukowane w „Nowym Wyrazie”, „Literaturze”, „Tygodniku Kulturalnym” i innych. Dzięki wsparciu Towarzystwa Miłośników Ziemi Wadowickiej wydał dwa mini tomiki poezji – w 1989 r. „Słoneczko” oraz w 1993 r. „Smurfetka”. Poeta krakowski Józef Baran w przedmowie do pierwszego tomiku pisał: „Świeżość spojrzenia na świat krzyżuje się z surrealistyczna techniką zapisu, a równocześnie jak bardzo są to wiersze wyważone, obliczone, niemal matematyczne. Gdyby szukać odpowiednika w malarstwie – zapewne w podobny sposób oddziałują na odbiorcę akwarele krynickiego prymitywisty Nikifora.”
Bibliografia Kozioł Mieczysław, Słoneczko, Wadowice: TMZW, 1989, s. 5-6 Lang Anna, Witryna poetów, „Taka Malownicza Gmina” 1996 nr 7, s. 7 Mieczysław Kozioł z Łączan, „Głos Brzeźnicy” 1996 nr 4, s. 6
Aleksander Wybranowski - pisarz
Urodził się w XIX i dzieciństwo spędził w Kossowej. Przebywał tutaj w latach 1819-1844, kiedy to jego matka była właścicielką miejscowego majątku. W swoich książkach opisywał życie dworskie szlachty Ziemi Wadowickiej w XVIII i XIX wieku. Pozycje jego wydawane pod koniec XIX w. i na początku XX w. były bardzo poczytne. Wydał m.in. w 1893 r. w Krakowie: Dawne dzieje, w 1887 r. we Lwowie: Ze starych wspomnień, w 1901 r. w Warszawie : Ongi w dworach i dworkach szlacheckich oraz Drobiazgi z różnych czasów, Silva rerum, Gawędy z minionych lat. Dzisiaj książki te są trudne do zdobycia, bo już po wojnie ciężko było na nie natrafić.
Bibliografia Curzydło Michał, Wędrówki w przeszłość, „Taka Malownicza Gmina” 1999 nr 32, s. 8 Kubaszewski Wiesław, Aleksander Wybranowski, „Głos Brzeźnicy” 1996 nr 5, s. 4 Siemionow Aleksy, Ziemia wadowicka, Wadowice 1984, s. 104. |