!!! UWAGA !!!
Jesteś na stronie
archiwum.brzeznica.pl

 

Niniejsza strona zawiera tylko i wyłącznie dane Archiwalne od 2009 roku do 25.04.2018r.

Z dniem 01.05.2018r. wszystkie aktualne informacje zamieszczane są pod adresem brzeznica.pl oraz brzeźnica.pl

 

 

!!!   WERSJA ARCHIWALNA   !!!

 

Marcyporęba

MARCYPORĘBA i BACHOROWICE (oraz Nowa Wieś i Zabłocie)

 

Miejscowość o obszarze  7,92 km2 , liczy 1006 mieszkańców w tym 505  kobiet  , 501  mężczyzn. Funkcję Sołtysa w Marcyporębie pełni Franciszek Żmuda, a w Bachorowicach Marek Gonciarczyk .

 

— (Poręba marconis — 1337, Poramba — 1470-80, Poremba Markowa — 1581, ). Wieś leży podnóża wzgórz Pogórza Wielickiego, parę kilometrów na południe od Brzeźnicy. Obszary dzisiejszej gminy Brzeźnica, w tym teren obecnego sołectwa Marcyporęba, do końca XIII wieku, były gęsto porośnięte nieprzebytymi lasami. Gdzieniegdzie, na wykarczowanych polanach znajdowały się niewielkie osady. Jedną z nich była osada położona pod niewielkim gródkiem na wzgórzu w miejscu zwanym Podlesie. Do dnia dzisiejszego zachowały się po nim ślady. Jeszcze w połowie XIX wieku miejscowa ludność nazywała to miejsce — „Radwan”, „Radwany”. Gródek ten funkcjonował od XI do XIII wieku i jego mieszkańców można powiązać z protoplastami późniejszego rodu Radwanitów. Według ludowych podań, we wspomnianej osadzie, od końca XII wieku (podobno od 1176 roku) istniał niewielki drewniany kościółek. Być może już wtedy nosił wezwanie św. Marcina. Głownie w wieku XII panowała „moda” na przyjmowanie na patrona kościoła tego właśnie świętego. Z biegiem lat osada rozrastała się w wyniku postępującego karczowania pobliskich lasów. Toteż w roku 1335 przedstawiciel Radwanitów — Marek, przeniósł na prawo niemieckie osadę leżącą u podnóża swojego gródka. Ponieważ wieś wytyczono na świeżo wykarczowanych terenach

— porębie, nazwano ją na cześć fundatora — Markową Porębą. Wtedy też oficjalnie erygowano parafię w Marcyporębie. Drugi kościół (drewniany) wzniesiono zapewnie tuż po utworzeniu parafii. Trzeci wzniesiono w roku 1535, a czwarty (również drewniany) w roku 1660 i ten właśnie kościół zachował się do dnia dzisiejszego.Wieś Marcyporębę wspomina Jan Długosz w Liber Beneficiorum (1470-80). Pisze, że drewniany kościół nosi wezwanie św. Marcina i są w niej łany kmiece, 2 role zagrodników, karczma i 3 dwory i folwarki, które należą do Marka herbu Radwan.

Rejestr poborowy woj. krakowskiego z roku 1581 podaje, że Marcyporęba jest wsią parafialną. W tym czasie miała trzech właścicieli. W części Jana Inwałdzkiego było 7 łanów kmiecych i zapewne folwark; w części Stanisława Palczewskiego było 6 kmieci na tzw. półłankach, 1 zagrodnik bez roli, 3 komorników z bydłem, 2 kmici lub zagrodników na czynszu, 1 przekupień i zapewne folwark. Trzecia część wsi należała do niejakiego Owsieńskiego i miał on w niej 4 łany kmiece, 3 zagrodników bez roli i komornika z bydłem. Do tego ostatniego należała wieś Owsianka, która jest obecnie częścią Marcyporęby. W tej ostatniej wsi był zapewne dwór i folwark oraz 1 łan kmiecy i 2 zagrodników z rolą.

W kolejnych wiekach (XVII i XVIII) właścicielami byli: Dołęgowie, Radeccy, Rottermundtowie i Czartoryscy z Kalwarii. W XIX wieku wieś należała do Gorczyńskich i Brandysów.W latach osiemdziesiątych XIX wieku wieś liczyła 529 mieszkańców, z których 5 mieszka w majątku dworskim. Wśród nich było 490 katolików i 39 Żydów.

 

 

MARCYPORĘBA

 

 

najprawdopodobniej posiada na pieczęci gminnej wspiętego lwa. Brak wizerunku tejże pieczęci, ale jak ją opisuje prof. Marian Gumowski: „ pochodzi z końca XVIII wieku i odciśnięta jest na dokumencie z 1860 roku. W otoku napis: WIES MARCYPOREBA N 55, ma śred. 26 mm i lwa wspiętego w lewo”.

Przy opracowaniu projektów herbu gminy Brzeźnica należy wziąć pod uwagę pieczęć parafialną Tłuczani, która przedstawia postać św. Andrzeja Apostoła, czyli pierwotnego patrona parafii. Duże znaczenie w dziejach gminy miała wieś Marcyporęba, dlatego wskazane jest umieszczenie w projekcie herbu wizerunku wspiętego lwa, który znajduje się na dziwiętnastowiecznej pieczęci gminnej.

 

herb

 

malownicza1

Zebraliśmy dla Państwa archiwalne numery gazety „Taka Malownicza Gmina”. Serdecznie zapraszamy.

 

 

Przejdź do archiwum

 

SZL_MAL_170